Verantwoord leiderschap - deel 1

De recente crisis in de financiële markten wordt door vele toegeschreven aan een gebrek van integer leiderschap en de roep om meer verantwoord leiderschap en duurzaam ondernemen wordt almaar sterker. Maar wat is verantwoord leiderschap en hoe handel je altijd vanuit de juiste visie?
Het gevaar bestaat om al te nauw door de bocht te gaan en de critici tegemoet te komen middels een duidelijke visie en agenda ten aanzien van sociale verantwoordelijk ondernemen en dienend leiderschap. Verantwoord leiderschap vanuit de juiste visie is veel meer dan het hebben van een sociale agenda en wat MVO uithangborden om de publieke opinie gunstig te stemmen. Door te denken en te handelen vanuit de juiste visie, wordt excellent en verantwoord leiderschap ingevuld. En de juiste visie met het juiste handelen is altijd gebaseerd en gericht op een collectieve win/win. Het beoogde resultaat moet voor iedereen (People, Planet en Profit) goed zijn en dus niet alleen voor bijvoorbeeld hebzuchtige aandeelhouders of graaiende directies. Het gaat om de juiste resultaten die op de juiste manier worden behaald, zonder verliezers of anderen schade toe te brengen!





De doelstelling van elke organisatie is om constant duurzame excellente prestaties te leveren. Het moet niet steeds meer of grootser, maar wel beter en als het even kan ook mooier en leuker.
De prestatie is de maat van de waarde gecreëerd per eenheid van geconsumeerde resources. Voor bedrijven kunnen we kijken naar de return on investment en voor charitatieve instellingen naar bijvoorbeeld het aantal mensen dat concreet is geholpen per bijdrage van bijvoorbeeld $ 100.
Onder duurzaam wordt verstaan een resultaat dat over een lange termijn een positieve impact heeft, i.p.v. bijvoorbeeld winstbejag of een betere koers in het volgende kwartaal.
Excellent houdt in dat we het beter moeten doen dan onze concurrenten en we constant moeten streven om de verwachtingen van onze klanten te overtreffen. Succes trekt meer resources en succes aan en dit draagt direct bij aan een duurzaam resultaat. Het levert ook een groter surplus om te delen onder de stakeholders, inclusief de medewerkers en de klanten, die van mening zijn dat ze zonder meer aanspraak mogen maken op hun deel in het succes en de resultaten. En ook de maatschappij profiteert mee, want het zijn de succesvolle organisaties die zich het meest kunnen permitteren in het dienen van de 3P's. En in een samenleving waar beperkte resources centraal staan, is het toch onze morele plicht om een maximale prestatie te leveren tegen een minimale inzet van schaarse en/of kostbare middelen?


Wat is er nodig voor een organisatie om constant duurzame excellente prestaties te leveren? De basis is altijd een heldere missie, breed gedragen waarden en de juiste strategie, hetgeen de integratie vormt van keuzes hoe en waar we willen excelleren en concurreren in een situatie waarbij de klant altijd centraal wordt gesteld. Excellente en succesvolle organisaties focussen zelf vooral op zaken waarmee de meeste waarde voor de klant kan worden gerealiseerd en laten de rest steeds vaker over aan derden uit hun (inter)nationaal netwerk van betrouwbare partners. Ten tweede is een uitstekende uitvoering en integratie van acties noodzakelijk om de doelstellingen te halen. Beide vragen excellent leiderschap om te bewerkstelligen dat met de juiste visie, de juiste resultaten op de juiste manier worden behaald.


Echter, er zijn nog steeds vele organisaties met zeer solide strategieën, terwijl de uitvoering daarvan toch faalt. Dit komt steeds vaker omdat deze organisaties er niet inslagen om zich snel (genoeg) aan te passen aan de rap en radicaal veranderende wereld. Het zijn niet meer de sterksten die het meest succesvol zijn en overleven, maar degene die zich het snelst kunnen aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Veel organisatie falen omdat ze lijden aan inertie, een 'fatale ziekte' ingegeven door veelal traditionele leiders en managers die bang zijn voor de risico's van transformaties en vaak ook om zelf te veranderen. En zoals Jack Welch het duidelijk stelde; "als de snelheid van de interne veranderingen trager is dan de snelheid van de externe veranderingen, dan is een snel einde nabij'.


Excellente en verantwoorde leiders eisen zorgen ervoor dat hun organisaties zich snel aanpassen aan de nieuwe omstandigheden en eisen. Maar de capaciteit van een organisatie om te veranderen wordt uiteindelijk beperkt door de bereidheid en commitment van de mensen in de organisatie om te veranderen, en daarom zal de juiste leider voorop gaan en als eerste zelf zorgen voor een transformatie van zijn leiderschap naar de moderne tijd. Verantwoord leiderschap vereist het stimuleren en inspireren van continue verandering door zelfverbetering op collectief en individueel vlak.


In deel II van "Verantwoord leiderschap" wordt nader ingegaan op de manier waarop verantwoord leiderschap kan worden ingevuld.